Erdoğan, Hamas en İsraël

Ten eerste is Erdoğan natuurlijk pro-Hamas, dat geeft hij zelf ook openlijk toe. Net als zijn partij AKP, maar dat betekent niet dat Turkije pro-Hamas is. De band tussen Erdoğan en Hamas is helaas weer een politiek spelletje. De grootste oppositiepartijen CHP, MHP, DSP zijn meestal pro-İsraëlisch. En laten we niet vergeten dat de AKP geen meerderheid meer heeft, het kreeg iets van 35-40% van de stemmen in de laatste verkiezing en de andere partijen dus ruim 60%. De Turks-İsraëlische relatie wordt juist gekenmerkt door positieve ontwikkelingen.[2]

Dat Turkije nu de banden met İran aanhaalt moet ook in een ander kader gezien worden dan simpele anti-İsraëlische sentimenten. Turkije en İran zoeken toenadering omdat Turkije een nieuw ‘zero-enemies’-buitenlands beleid voert. Turkije zoekt ook toenadering met Armenië, Griekenland, Bulgarije, Rusland en Syrië. Dit is toch zeer zeker niet allemaal om İsraël het leven zuur te maken? De Turks-Iraanse toenadering heeft daar natuurlijk niks mee te maken heeft. De Turks-Iraanse toenadering begon al in 2008-2009, dus lang voor het akkefietje met Mavi Marmara, met de Nabucco-pijpleiding (die aardgas uit Centraal-Azië via İran en Turkije naar Europa moet vervoeren) en de South Stream-pijpleiding (olie uit Azerbeidzjan en Zuid-Azerbeidzjan wat een bezet provincie is in İran). De band tussen de İraanse president Ahmadinejad en Turks premier Erdoğan is er één die niet goed valt in mijn ogen, en ik denk met mij nog meer mensen (ook in Turkije).

Voorts wil ik nog even snel inhaken op Xander omdat hij het voor elkaar krijgt om in elk van zijn artikelen de Armeense kwestie naar voren te schuiven terwijl dit niks met het onderwerp te maken heeft.[3] Alle serieuze historici noemen het geen ‘genocide’ en houden het dodenaantal op 300.000 tot 600.00. Het boek waar Xander naar verwijst, ‘De overgebleven documenten van Talat Pasha’ van Murat Bardakçı (originele titel: ‘Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi’), vermeldt namelijk nergens dat er “tenminste 972.000 Armeniërs ‘verdwenen’ zijn in de periode 1915-1916”.[4] Wel geeft het boek aan dat er 972.000 Armeniërs gereloceerd zijn vanuit Anatolië naar het huidige Syrië en Libanon welke toen nog deel van het Osmaanse Rijk waren. Het Osmaanse Rijk is de voorloper van het huidige Turkije. Hiermee komt de vraag op of Xander het boek van Bardakçı ooit in handen heeft gehad. Des te meer omdat Murat Bardakçı een fervent tegenstander is van de term ‘genocide’ en van mening is dat het “beslist geen genocide was”.[5] Hoe Xander dan kan verwijzen naar zijn boek als bewijs dat het een ‘genocide’ was, is mij een compleet raadsel. Hiermee snijdt Xander zich toch ernstig in zijn vingers. Het verwijzen naar Bardakçı als bewijs dat het een ‘genocide’ was, is hetzelfde als verwijzen naar Hitler om 'de liefde van de gemiddelde Duitser voor het Joodse volk te willen illustreren’: het slaat kant noch wal.

En natuurlijk is er sprake van nalatigheid door de Osmaanse overheid, maar laten we niet vergeten dat de Osmaanse overheid na de Eerste Wereldoorlog in 1919-1920 een oorlogstribunaal heeft opgericht waarbij ruim 1600 hoge Osmaanse officieren (veelal Turkse, maar ook Armeense) ter dood veroordeeld zijn voor ‘het mishandelen en/of doden van Osmaanse burgers (van Armeense komaf red.) tijdens de relocatie’.[6] Ter vergelijking zou Hitler (of Nazi-Duitsland) nooit SS-officieren ter dood veroordelen wegens ‘nalatigheid dat leidde tot de dood van Joden’ omdat het doel van Nazi-Duitsland juist het doden/vermoorden van die Joden was. Na de Istanbul Oorlogstribunalen waarbij ruim 1600 mensen zijn veroordeeld, is er onder het mandaat van de geallieerden/volkerenbond (voorloper VN) ook een international tribunaal geweest op Malta. Deze heette toepasselijk de Malta Tribunalen (1919-1921), daar werden alle Turks-Osmaanse functionarissen/ministers/officieren vrijgesproken. Toen de Armeense guerrillastrijders dit hoorden begonnen ze een wereldwijde campagne om deze inmiddels gepensioneerde ministers en regeringsleiders alsnog te vermoordden. Minister Talat Paşa werd in 1921 in Berlijn vermoord, minister Cemal Paşa in de Georgische hoofdstad Tbilisi in 1921. Dit ondanks dat de Brits-Engelse hoofdaanklager tijdens de Malta-Tribunalen had geconcludeerd dat er geen bewijs was dat de Osmaanse overheid (lees: regeringsleiders en ministers) verantwoordelijk was voor de onderlinge gruwelijkheden die elkaar werden aangedaan door zowel Armeense als niet-Armeense groepen tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).

Dat Xander dit niet even onderzoekt (het is tenslotte een simpele kwestie van google’en) maakt het dat ik hem ervan verdacht dat hij het wellicht wel weet maar bewust niet vermeldt zodat de argeloze lezer sneller meegaat in wat Xander wil vertellen, namelijk een haatpredikende tekst tegen Turkije, Turken en de islam.

Want bij de Armeense kwestie gaat het eigenlijk niet om de doden (die volgens Xander “meer dan een miljoen zijn”[7]), maar om de intentie. Bij een genocide moet een overheid de bedoeling hebben om een volk uit te roeien, veelal om racistische redenen. De Holocaust is een goed en tegelijk verschrikkelijk voorbeeld hiervan. Bij de Armeense kwestie is het een heel ander verhaal, omdat ten tijde van de Eerste Wereldoorlog de Armeniërs in opstand kwamen om de oprukkende Russen te steunen in hun strijd tegen de Osmaanse Turken. Toen de Russen na hun communistische revolutie in 1917 terugtrokken uit Oost-Anatolië, lieten ze de Armeniërs aan hun lot achter. De vele Turken (en Koerden) die het slachtoffer waren van de Russisch-Armeense troepen, volgens Prof. Dr. Justin McCarthy 500.000-600.000 Osmaanse doden [in huidige termen Turken en Koerden] in de periode 1910-1922, werden vervolgens gewraakt door hun stamgenoten/familieleden. De overheid had er niks mee te maken, die besloot tot het reloceren van de Armeniërs om zo verdere etnische onrust te voorkomen. De relocatie van de Armeniërs naar Syrië en Libanon (toen nog deel van het Osmaans-Turkse Rijk) is ook goed gedocumenteerd. Er zijn ongeveer 900.000 Armeniërs gereloceerd, waarvan het overgrote deel is aangekomen in Syrië en Libanon. Het feit dat Libanon voor 20% uit Armeniërs bestaat is dan ook een goed voorbeeld ervan. Ook in Turkije wonen er nog bijna 1 miljoen Armeniërs, deze zijn alleen volledig geïntegreerd in de Turkse samenleving en zien zichzelf nu meer als ‘Turk’ dan als ‘Armeniër’. Of dit assimilatie is door sociale druk, is nog een discussieerbaar onderwerp. Maar om nu meteen te spreken van ‘genocide’ is geheel onterecht. Laten we niet vergeten dat ‘genocide’ niet simpelweg ‘etnische zuivering door relocatie’ betekent, maar een internationaal-juridische term is. Het geldt als het zwaarste misdrijf wat een land kan begaan. Duitsland betaalt de nabestaanden van de Joodse Genocide nog steeds schadevergoeding (geheel terecht natuurlijk), maar in het geval van de Armeniërs is het dus geheel anders. De Joden hebben bijvoorbeeld nooit een massale opstand gehad om de geallieerden te steunen in hun strijd tegen de Duitsers, noch zijn er ruim een half miljoen Duitsers omgekomen door toedoen van Joodse strijders. Juist hierdoor noemen meeste serieuze historici de Armeense kwestie liever een ‘burgeroorlog’ of ‘bijproduct/nasleep van de wereldoorlog’ en geen ‘genocide’, om zo niet de suggestie te wekken dat de Armeense kwestie in dezelfde categorie valt als de Holocaust. De term ‘genocide’ is te vergelijken met de term ‘moord’, terwijl het hier op zijn hoogst kan gaan om ‘dood door nalatigheid’. Dit omdat Armeniërs (net als Turken en Koerden) in hun interne strijd tegen elkaar niet genoeg beschermd werden. Het Osmaans-Turkse Rijk was verwikkeld in de Eerste Wereldoorlog en kon zo haar onderdanen niet genoeg beschermen en/of onder controle houden. Dat is natuurlijk flinke nalatigheid, maar geen moord c.q. genocide. Dat is niet alleen mijn mening; de Verenigde Naties erkent de Armeense kwestie ook niet als ‘genocide’ in haar Genocide Conventie van 1948. Ook de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, na de VN de grootste internationale organisatie ter wereld, erkent het niet als ‘genocide’.[8]

Dit is dan wat serieuzer en objectiever dan Xander, daarom is het zeer moeilijk hem ook op andere gebieden serieus nemen. Het feit dat hij steevast “Armenen” schrijft in plaats van het correcte ‘Armeniërs’, geeft ook aan hoe weinig kaas hij heeft gegeten omtrent dit onderwerp. Ook over het onderwerp van Turkije en İsraël geeft hij, bewust of uit onwetendheid, onjuiste informatie. Zo meldt hij dat “het hulpkonvooi door Erdoğan gefinancierd is”.[9] Alhoewel ik dit nu pas voor het eerst hoor, geeft Xander hier geen verdere bron voor. De zin “Veel Europese terrorisme experts zijn eveneens de mening toegedaan dat de Turkse IHH slechts een dekmantel is voor extremistische Islamitische terreuroperaties. De IHH (Insani Yardim Vakfi - insane=krankzinnig) is een belangrijk onderdeel van Erdogans Islamitische AKP partij en is nu als legitiem doelwit aangemerkt voor -al dan niet verborgen- Israëlische militaire operaties.” heeft dit echter wel nodig, daar het doorspekt is van complottheorieën en andere onzinnigheden.[10]

Zo is het İnsani Yardım Vakfı: the Foundation for Human Rights and Freedoms and Humanitarian Relief (afgekort tot İHH, ‘insani’ betekent overigens geen ‘insane’ maar simpelweg ‘mens’) een stichting.[11] Net als in Nederland kan een stichting in Turkije door elk burger opgericht worden. De İHH heeft drie bestuurders en het Turkse filiaal lijkt slechts een onderdeel van een wereldwijde en internationale organisatie met meer dan 100 filialen, waaronder takken in Haïti, Colombia, Griekenland en İtalië. Het is dus geen strikt ‘Turkse organisatie’, zoals Xander onbesuisd impliceert, noch is het een ‘islamitische organisatie’ omdat het doel slechts het bieden van humanitaire hulp is. Dat de organisatie grotendeels actief is in niet-islamitische continenten en een overgrote merendeel van haar diensten levert aan christelijke landen, maakt de aantijging ‘islamitisch’ nog onwaarschijnlijker. Xander zal toch een bron moeten aantonen voor zijn beschuldiging aan het adres van İHH.

Hierbij kan het wel zijn dat het İHH ooit een aanvraag heeft gedaan voor een subsidie en dat deze ingewilligd is door de Turkse overheid. Dit wil echter nog niet zeggen dat het İHH “een belangrijk onderdeel is van Erdoğan’s AKP”. Dat zou namelijk betekenen dat onder andere alle stichtingen, moskeeën en verenigingen die in Nederland een subsidie hebben ontvangen van de gemeente en/of overheid, een belangrijk onderdeel zijn van de regerende partij CDA. Dat is natuurlijk flauwekul. Echter, indien dit het geval is, dan zou ik toch graag die subsidieaanvraag van het İHH willen zien. Inclusief waar ze die subsidiegelden aan besteed zouden hebben. Als Xaner zich beroept op een persoonlijke donatie van Erdoğan, dan zou ik graag het donateursformulier willen zien. Dat Xander op een dergelijke populistische en bronloze manier onjuiste informatie probeert te verspreiden, geeft alleen maar aan hoe onprofessioneel hij bezig is en hoe zeer hij bedreven is in het willen verspreiden van haat jegens andere culturen in Nederland.

Ondanks de aantijgingen die Xander, uiteraard gebaseerd op onjuistheden, heeft Erdoğan wel degelijk een punt op het gebied van de Mavi Marmara; namelijk dat er Turkse staatsburgers gedood zijn en het schip een Turks vlag had. Omdat hiermee de jurisprudentie van Turkije geldt, vooral omdat de schepen ook in internationale wateren waren en niet in İsraëlische wateren, heeft Turkije het recht om een excuus van İsraël te eisen. De vlag op het schip maakt dat het ‘Turks grondgebied’ is en İsraël heeft in wezen, althans volgens het internationaal recht, een aanval gepleegd op Turks grondgebied en Turkse burgers gedood. Dit is eigenlijk een daad van oorlog. Dat de activisten fout zaten en zich provocerend opstelden, is hier niet meer van belang. Van een door een verkeersongeluk overleden man wordt ook niet meer gekeken of hij ooit in de gevangenis had gezeten, de autorijder wordt slechts opgepakt. Dat Turkije de activisten beter had moeten informeren, dat ligt buiten kijf. Net als het feit dat Erdoğan soms erg domme dingen doet, daar zijn we het nu wel over eens.

Maar de toenadering tot İran is niet door toedoen van Erdoğan, dat had de hoogleraar Politieke Wetenschappen Ahmet Davutoğlu aangeraden in zijn boek ‘Strategisch Diepgang’, wat een bestseller werd in Turkije. Hierop werd hij in 2008 benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken, dit terwijl hij destijds geen lid was van een politieke partij. De Turkse toenadering tot İran was dus geen idee van Erdoğan of zijn AKP. Naar mijn mening is Erdoğan ook niet intelligent genoeg daarvoor. Ik zie Erdoğan ook echt als de Bush van het Midden-Oosten, maar dat wil niet zeggen dat men gelijk heeft door te stellen dat Turkije “dan niet bij de EU mag” wegens haar vermeende anti-Joodse en pro-Iraanse sentimenten. Dat is nogal kort door de bocht en bovendien ook een drogreden, want even voor de duidelijkheid:

1. Toen de Joden in Europa werden vervolgd door de inquisitie, nam het Osmaanse Rijk via Spanje in 1492 letterlijk honderdduizenden Joodse vluchtelingen op die anders levend verbrand zouden worden als ketters door de katholieke onderdrukkers onder leiding van de paus. Het Osmaanse Rijk stuurde schepen naar Spanje (toen nog het Habsburgs Rijk) om deze Joden op te halen. Toen Spanje aanvankelijk weigerde om de Joden mee te geven, dreigde de Osmanen met oorlog. De Joden werden vervolgens overhandigd en in İstanbul verwelkomd door de Osmaanse sultan Beyazid zelf, een grote eer in die tijd.[12] Het is zoiets als de koningin die Afghaanse vluchtelingen verwelkomt op schiphol.

2. Turkije bleef neutraal tijdens de Tweede Wereldoorlog en redde vele Joden uit Roemenië, Hongarije en Griekenland door ze meteen op te nemen als vluchteling. Dit omdat deze drie landen door Nazi-Duitsland bezet werden. Tevens is er bekend dat vele Turkse diplomaten, waaronder de Turkse ambassadeur Behiç Erkin in Frankrijk die Joden verborg in de Turkse ambassade in Parijs, zich inzetten om Joden te redden uit de handen van de Nazi-Duitsers.[13] Volgens Prof. Dr. Erik-Jan Zürcher in ‘Allochtonen van nu & de oorlog van toen: Marokko, de Nederlandse Antillen en Aruba, Suriname en Turkije in de Tweede Wereldoorlog’ heeft Turkije tijdens 1939-1945 ongeveer 900.000 Joden gered. Zelfs Einstein vroeg namens zichzelf en zijn Joodse collega’s ooit asiel aan in Turkije, net voordat de Nazi begonnen aan hun vreselijke jodenvervolging. Alhoewel Einstein op het laatste moment uitweek naar de VS, kwamen 200 van zijn Joodse collega’s toch aan in Turkije.[14]

3. Turkije was op 28 maart 1949 één van de landen die İsraël als eerst erkenden.

4. Turkije ondertekende een uniek verdedigingspact met İsraël in de jaren ‘50, waarin stond dat ‘als Turkije of İsraël aangevallen werd door één of meer Arabische landen, het andere land gedwongen was om te helpen’. Naar mijn weten geldt het pact dus niet voor de Perzische İranezen die geen Arabieren zijn, maar Turkije heeft ook daadwerkelijk hulp gestuurd naar İsraël tijdens de Yom Kippoer Oorlog in 1973. Turkije stuurde toen logistieke hulp en schepen, zodat İsraël via zee nog altijd bevoorraad kon worden. Ook in 1991 hielpen de landen elkaar tijdens de Eerste Golfoorlog, Saddam Hoessein schoot hierop nog Scyth-raketten af op Turkije die onderschept werden (onder andere) door İsraëlische verdedigingsmechanismen die gestationeerd waren aan de Turks-Iraakse grens.

5. Turkije en İsraël hebben uitvoerige defensieve samenwerking, frequente gezamenlijke militaire oefeningen en uitwisseling van informatie. İsraël gebruikt van oudsher Turkse tanks en Turkije krijgt İsraëlische nucleaire kennis. Dit zijn helaas zaken die Xander niet wenst aan te kaarten, maar die wel degelijk een rol spelen in de Turks-İsraëlische betrekkingen.

De Turks-İsraëlische relatie is er nu eenmaal één met vallen en opstaan. De geschiedenis tussen deze twee landen laat echter altijd zien dat als er één stap achteruit wordt gedaan, er altijd weer drie vooruit gedaan worden. Turkije en İsraël zijn nu eenmaal bondgenoten die niet zonder elkaar kunnen in die regio. Een islamist zoals Erdoğan kan daar niks aan veranderen. Turkije en İsraël zijn namelijk altijd al bondgenoten geweest.[15]

Of Turkije bij de Europese Unie moet, is overigens een vraag waar ik nog niet over uit ben. Maar het is een drogreden om het over de ‘Turkije is anti-İsraël geworden, dus mag het niet bij de EU’-boeg te gooien, omdat niemand hiervoor zei “Nu Turkije een verdedigingspact heeft ondertekend met İsraël, mag het wel bij de EU.” Dat aspect werd simpelweg verzwegen. En overigens: Frankrijk heeft ook felle kritiek op İsraël, moeten zij nu uit de Europese Unie stappen? Sinds wanneer is een lidmaatschap van de Europese Unie verbonden aan de betrekkingen van een EU-lid met İsraël?

Andersom kan ik de bal natuurlijk ook kaatsen: Xander is niet de enige columnist die hierover schrijft. Alon Ben Meir, Soli Ozel, Shelomo Alfasso etc. schrijven ook over de Turks-İsraëlische betrekkingen en doen dat veelal vanuit hun eigen perspectief, wat in het geval van deze drie columnisten een İsraëlisch kijk op zaken is door hun Joodse afkomst. En juist deze schrijvers weerspreken de haatpredikende conclusies van Xander, wat toch erg noemenswaardig is. Vooral omdat Xander alleen de bronnen tot zich neemt, die zijn stelling lijken te steunen.

Armand Sağ

23 augustus 2010

© Armand Sağ 2010