Turkije versus Syrië-Libanon-Irak

Turkije haalt momenteel weliswaar de banden met Syrië aan de ene kant aan, maar vergis je niet want aan de andere kant is er een ‘water-conflict’ door de bouw van de Ataturk-dam in oost-Turkije. [1] Ook Irak kan zo door Turkije drooggelegd worden omdat vrijwel alle Middenoosterse rivieren hun bron in Anatolië hebben.

Turkije houdt dus iets achter de hand voor het geval de relaties met Syrië en Irak mislukken. Openlijk halen ze echter de banden met Syrië en Irak aan, vooral Irak is nu natuurlijk in het nieuws door de amnestie voor PKK-terroristen in Noord-Irak. [2]

Hierdoor lijken de Koerden van Noord-Irak zich aan de kant van Turkije te scharen, zelfs de Koerdische leider Barzani maakte onlangs in een ICG-rapport bekend dat “van alle buren [te weten de sjiitische Iranezen, nationalistische Arabieren in Irak en Syrië, en als laatst Turkije red.] de enige mogelijke bondgenoot Turkije is”. Volgens sommige bronnen zou Barzani zelfs geopperd hebben om als federatie een soort deelstaat van Turkije te worden. [3]

Met Libanon probeert Turkije de banden aan te halen om het land zo uit de invloedssfeer van Syrië te kunnen ontlokken. [4] Zo wordt de regionale macht van Syrië ingeperkt en omdat Syrië hun hegemonie over Libanon niet zonder slag of stoot zal opgeven, moet er toch een openlijke concessie gedaan worden naar Syrië toe. Het strategische gebruik van de Atatürk-dam is een extra stok achter de deur voor het buitenlandse beleid van Turkije. [5]

Turkije wil zich zodoende steeds meer profileren als de 'politie-staat' in de regio; een soort van Middenoosterse variant van de Verenigde Staten. Dit moet onder andere lukken door hun nieuwe “geen-vijanden”-beleid. De tweede stap zou een rol van bemiddeling tussen de verschillende landen moeten zijn, denk bijvoorbeeld aan Syrië en Israël. [6]

Dus terugkomend op de vraag hoe Turkije tegen Irak en Libanon aankijkt, denk ik dat Turkije de situatie in Irak en Libanon verwijt aan Syrië en juist daarom de banden aanhaalt met die landen. Het probeert zelf een actieve rol te spelen in het tot stand brengen van stabiliteit in de regio en houdt zich niet langer afzijdig van conflicten in hun eigen achtertuin. Of het lukt is een tweede, dat zal tijd uitwijzen. Maar op de Balkan en Kaukasus boeken de Turken wel al kleine succesjes, zo hebben de voormalige “vijandige” buurlanden Armenië [7] , Bulgarije [8], Griekenland en Grieks-Cyprus [9] zich al fervent uitgesproken voor EU-lidmaatschap van Turkije.

Armand Sağ

25 oktober 2009

© Armand Sağ 2009