Turks diplomatie

Jarenlang werd Turks diplomatie gezien als onder de maat, ook gedurende 2009 leek dat beeld juist te zijn. Alhoewel men in eerste instantie dacht dat Turkije slim gebruik kon maken van de diplomatieke situatie, pakte het totaal anders uit.

In juni 2009 zette Turkije hevig druk om inspraak te krijgen op de benoeming van de nieuwe NAVO-topman Anders Fogh Rasmussen, in ruil hiervoor leek het een pakket aan voordelen[1] te krijgen.

Zo zou de uitzending van de PKK-spreekbuis Roj TV gestopt worden, ze zonden namelijk illegale terreurpropaganda uit vanuit Denemarken. Tevens zou Rasmussen een verzoenend gebaar[2] maken tegenover de islamitische wereld. Hiernaast zouden drie NAVO-verantwoordelijken uit Turkije gekozen moeten worden, waaronder de vice-secretaris.

Maar wat wellicht nog belangrijker was voor de Turken, was de media-aandacht die ze ontvingen. Zo kopte journalist Lars Anderson met zijn artikel in: “Turkije is de rijzende ster op het politieke wereldtoneel. Door zijn toenemende macht is het land niet langer meer te negeren.”[3]

Ook de negatieve berichtenstroom[4] dat Turkije het ‘rebelse jongetje van de klas’ was, werd door de Turken gezien als een teken dat ze op de goede weg waren. Nieuws was namelijk nieuws, ongeacht of het positief of negatief was. Nu, enkele maanden na dato, zien we echter dat het totaal anders is gelopen.

Zo is de terroristische pro-PKK Roj TV inderdaad gesloten in Denemarken, echter om haar uitzendingen vanuit Griekenland[5] voort te zetten. Een grote klap voor de Turkse diplomaten, die dit eerst nog als een grootse overwinning vierden. Maar ook de andere eisen die de Turken hadden, zijn niet nagekomen. Zo hadden de oplettende Europese diplomaten (of de onoplettende Turkse diplomaten) bij het opstellen van hun eisenpakket zeer goed de kleine letters in de gaten. De drie NAVO-verantwoordelijken die uit Turkije moesten komen, hoefden namelijk niet perse een ‘Turk’ te zijn. Want dat stond niet in het verdrag, hierop kon Rasmussen de Deense ambassadeur in Ankara Jesper Vahr[6] aanstellen als zijn vice-secretaris. Conform het verdrag kwam hij namelijk uit Turkije. Nogmaals kreeg Turkije hiermee een grote klap te verduren. Wat leek op een diplomatieke overwinning voor Turkije, werd namelijk via de achterdeur toch uitgespeeld door Denemarken. Het enige bot dat Turkije kreeg toegeworpen was een toespraak van Rasmussen waarin hij inderdaad opriep tot verzoening[7] met de islamitische wereld. Dit werd in juli 2009 echter weer gevolgd door slecht nieuws over Nabucco[8], Turkije zou uitgespeeld worden tegen Rusland en de pijplijn zou vooral een politiek statement[9] zijn.

De Turkse diplomatie heeft op het punt van Rasmussen dus zeker geen succes kunnen behalen, alhoewel het op andere gebieden (zoals de internationale betrekkingen met Armenië, Syrië en Irak) wel waardevolle ervaring heeft kunnen opdoen. Ervaring waarvan het Anatolische land kan leren als het met Europa te maken heeft, want dat zal in de toekomst vaker het geval zijn.

Armand Sağ

14 december 2009

© Armand Sağ 2009