Investeringen tussen Turkije-Nederland

- Hoe is Museum Turkije-Nederland in het bezit geraakt van de collectie? (De geschiedenis ervan)
Dit is natuurlijk een zeer uitgebreide vraag. Ik zal kort op het merendeel van de collectie ingaan, het museum kwam voort uit een stichting genaamd ‘Stichting Vriendschapsbrug Turkije – Nederland’ die opgericht was in 1989. Veel documenten werden in die tijd bijelkaar gespaard door de oprichter van die stichting, Şenol Ocaklı. In 2007 besloot men tot het oprichten van een museum om de bijelkaar gespaarde documenten te preserveren, het museum is dan ook vrij nieuw te noemen. Deze documenten gingen vooral over de relatie tussen Turkije en Nederland sinds 1923 (de stichting van de Republiek Turkije) en in het bijzonder de correspondentie tussen Mustafa Kemal Atatürk (de oprichter en eerste president van Turkije) alsmede koningin Wilhelmina. Eind 2007 werden er spullen gekocht van de Nieuwe Kerk-tentoonstelling genaamd “De Stad en de Sultan”, die over İstanbul ging. Ook werden er enkele replica’s overgenomen van het Topkapı Museum in İstanbul.

- Ik zou ook graag meer te weten willen komen over de geschiedenis van investeringen (import en export) tussen Turkije en Nederland.
De eerste internationale betrekkingen tussen Turkije en Nederland beginnen in 1612 als Cornelis Haga als eerste ambassadeur van de Nederlanden wordt uitgezonden naar İstanbul. Nederland was toen bezig met de Nederlandse Opstand, oftewel 80 Jarige Oorlog en gaf de Osmaanse Turken speciale handelsprivileges. Hierdoor zijn er in Hoorn, waar ons museum alsmede het hoofdkwartier van de VOC gevestigd is/was, vele handelaars/winkels zoals bijvoorbeeld “Koffiebranderij De Oude Turk”. In andere handelhavens uit die tijd zijn er ook zulke voorbeelden, denk aan “In Den Vergulden Turk” in Leiden en “De Turksche Keizerspoort” in Amsterdam uit 1629. Meer recente investeringen komen uit de beginperiode van Turkije en komen voort uit de uitstekende relatie tussen Atatürk en Wihelmina: Nederlandsch – Turksche Vereniging, opgericht op 20 Januari 1934 en goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 20 Februari 1935, Stbl. No . 45. Ook 1950 was een mijlpaal doordat Unilever in Istanbul, Turkije zijn deuren opende, recenter kunnen we denken aan de banken Rabobank (die Şekerbank heeft overgenomen) en ING (die Oyakbank heeft overgenomen).  

 - Hoe verlopen culturele bijeenkomsten/ontmoetingen b.v. met een opening?
Wat ik heb gezien is dat bezoekers van Turkse afkomst enthousiaster zijn door de aanpak en zich minder laten vertellen over de geschiedenis van Turkije omdat ze denken alles al te weten. Een gastvrij onthaal met bijbehorend gratis kopje koffie, thee en Turkse hapjes laat veelal bezoekers van Nederlandse komaf verstelt staan. Overigens zijn de bezoekers van het Museum Turkije-Nederland over het algemeen autochtoon en niet, zoals veel mensen denken, van Turkse komaf. De samenwerking loopt echter uitstekend omdat alle betrokken op de hoogte zijn van de Turkse cultuur en veelal al jaren met Turkije bezig zijn en daardoor rijk zijn aan ervaring.

- Welke boeken zijn nog meer aan te raden over de geschiedenis van Turkije? Op dit moment heb ik "de moderne geschiedenis van Turkije" door E. Zurcher en de "Relations between Turkey and the Netherlands" van A. de Groot gelezen.
Erik-Jan Zürcher is natuurlijk de bekendste Turkoloog van Nederland en Alexander de Groot is nog altijd (ook al is hij met pensioen) de historicus met de meest gedetailleerde boeken over de relatie tussen Turkije en Nederland. Vergeet Rene Bakker, Geschiedenis van Turkije, Amsterdam 1997 niet. Andere boeken die ik jou zou aanraden zijn meer buitenlandse historici, omdat met turkoloog Erik-Jan Zürcher en gepensioneerd historicus de Groot het eigenlijk ophoudt in Nederland.
Bernard Lewis, Justin McCarthy en Stanford Shaw gelden als de betere historici over Turkije, terwijl turkoloog Andrew Mango een uitmuntend boek heeft geschreven over Atatürk (genaamd ‘Atatürk’). Het boek “Zonen van de Veroveraars” van Hugh Pope (oorspronkelijke titel ‘Sons of the Conquerors’) geeft een beter inzicht over de Turkse wereld.

- Verder nog suggestie's of referentie's die kunnen helpen met mijn onderzoek?
Ik denk dat naast historici en turkologen ook journalisten die in Turkije werken als correspondent jou van dienst kunnen zijn wat betreft de invloed van cultuur. Denk hierbij bijvoorbeeld aan NOS-correspondent in Istanbul Jessica Lutz (overigens schrijfster van het goede boek “Gezichten van Istanbul”).

Armand Sağ

6 oktober 2008

© Armand Sağ 2008