Turken en Koerden

1. Hoe bent u betrokken bij het conflict tussen de Turken en de Koerden?
   In what way are you involved in the conflict between the Turks and the Kurds?

De betrokkenheid bij de bovenstaande kwestie is hier op twee manieren te beantwoorden, ik kan alle gebeurtenissen in mijn leven opnoemen waarbij ook maar iets slechts tussen mij en Turkse Koerden is voorgevallen of juist de positieve dingen naar voren brengen. Waarom er een dergelijk groot contrast is, ligt hem juist in het feit dat Turken en Koerden niet meer te onderscheiden zijn van elkaar. Net zoals ik slechte ervaring heb met Turken en Nederlanders, heb ik dat uiteraard ook met Koerden. Elke groep heeft wel een of meerdere zwarte schapen, dat neemt niet weg dat het conflict tussen de terreurbeweging PKK en het Turkse leger op dit moment aan de orde van de dag is. Dit is niet het geval tussen Turken en Koerden, alhoewel er heen en weer flink wat onwaarheden worden verteld. Er zal geen Turk op aarde zijn die PKK zal identificeren met de Koerden, dit omdat de PKK (volgens Turkse bronnen 2000 maar naar eigen zeggen) 5000 leden heeft. Op een Koerdische minderheid in Turkije van ongeveer 6,5 miljoen(1) op een totaal van 72 miljoen inwoners(2) is dit miniem te noemen. Deze twee groepen echter leven al meer dan 1000 jaar samen en zijn derhalve zo gemixed dat er van onderscheid geen sprake meer kan zijn. Iedereen heeft wel een beetje Koerdisch bloed of een Koerdisch familielid, andersom is dit bij de meeste Koerden ook het geval. Zelfs de terroristenleider Abdullah Öcalan was half Koerdisch en half Turks (van zijn moederskant) en spreekt geen woord Koerdisch(3). Het is dan ook begonnen als een conflict tussen communistische terroristen (die veelal de boeren uit het armere Oosten aantrokken, waar de meeste Koerden wonen) en Turkije. Gaandeweg is dit door een Koerdische meerderheid omgedoopt tot een nationalistische strijd terwijl het doel altijd het stichten van een communistische staat was. De onterechte beweringen van de PKK dat Koerden in Turkije geen hoge functies kunnen bekleden, wordt illustratief mooi gedemonstreerd door de president van Turkije Turgut Özal die zelf van Koerdische komaf was.

2. Wat vindt u van de situatie in Turkije?
   What do you think about the situation in Turkey?

De huidige situatie in Turkije wordt gedomineerd door geweld een terreuraanslagen van een beweging die haar doelen al reeds voorbij is gestreefd. De strijd voor een communistische staat is met de Sovyet Unie een vroege dood gestorven, maar daarentegen zijn de ultranationalistische praktijken van extreme Koerden toegenomen wat is geresulteerd in de dood van ruim 39.000 mensen (zowel Turks als Koerdisch) waaronder mijn neef Aras Kılıç op 3 december 2007. Toch zet dit de spanningen niet op scherp, zoals ik vermelde heeft iedereen (inclusief ikzelf) aangetrouwde Koerdische (ikzelf ook nog Turks Arabische) familieleden. Dit situatie in Turkije is niet zoals het geportretteerd wordt in de Westerse media, vanuit een zekere sympathie voor de PKK, waarschijnlijk het linkse gemeengoed. Turkije had nimmer een wet die de Koerdische taal verbad (u kunt de grondwet erbij pakken), er was slechts een wet dat de officiële taal Turks was. Iemand die geen of slecht Turks sprak werd daar door individuele ambtenaren op aangesproken, er was echter geen sprake van een verbod. Dit verklaart ook waar er Koerdische dorpen zijn waar men tot op heden geen woord Turks spreekt. De situatie in het huidige Turkije is er één waarbij zowel de Koerden als de Turken last hebben van de terreurorganisatie PKK. De Turken door bomaanslagen en de Koerden door druk om financiële steun te geven aan de PKK, het merendeel van de 39,000 doden bedraagt dan ook deze groep.

3. Hoe wordt u op de hoogte gehouden van de situatie?
   How do you get your information about the situation?

De informatie die ik tot mijn beschikking krijg bestaat uit Turkse kranten en televisieprogramma’s alsmede Nederlandse nieuwsprogramma’s en waar mogelijk extreem-nationalistische Koerdische sites.

4. Als u daarvoor media gebruikt als bron, waar kijkt / luistert u dan naar? (tv- / radiozender)
   If you use the media as information source, what did you watch or where did you listen at? (tv- / radioprogramm)

De zenders die ik het betrouwbaarst vinden zijn eigenlijk niet te vinden, media is mijn ogen altijd afhankelijk en sensationeel en wil het nieuws interessanter maken dan het is. Hierom kijk ik het nieuws zoals gezegd bij meerdere zenders, van de Turkse staatstelevisie TRT tot de linkse Doğan Media en Nederlandse zoals Netwerk en Nova TV. Als toetje kijk ik ook altijd naar PKK-sympathiserende sites om meer inside te krijgen in de pro-terreurkant.

5. Vindt u dat de Koerden een eigen land zouden moeten krijgen? Waarom?
   Do you think the Kurds should have a country for themselves? Why?

De Koerden zouden een eigen land moeten krijgen als zij inderdaad voldoen aan de eisen van een natiestaat zoals opgeschreven door de Volkerenbond (het huidige VN). Of dit het geval is in alle zes landen(4) die extreme Koerden opeisen is nog maar de vraag, voor de zes verschillende groepen zijn er vijf verschillende ontwikkelingen geweest die allen een periode voor 1000 jaar hebben beslagen. Een Koerd uit Turkije die Zaza praat, zal een Koerd uit Irak die Sorani praat niet verstaan, net zoals een Koerd uit het verre noorden met zijn Kırmancı geen begrijpend oor zal tegenkomen bij mede-Koerden uit andere landen. De linguïstische factor(5) valt dus weg, als we dan kijken naar de verschillende culturen dan zien we dat veel Koerden in Turkije zich Alevieten noemen. Koerden die onder het juk van de Iranezen wonen en niet vrij zijn in het belijden van hun geloof (zoals in Turkije wel het geval is) zijn gedwongen Sjietisch. Andere groepen, zoals de Koerden in Armenië, Azerbeidzjan, Irak en Syrië, hebben daarentegen Soennitische en Joodse geloven waardoor ze ook op dat gebied van elkaar verschillen. Hiertoe hebben de Koerden verschillende partijen opgericht; de Koerden in Iran(6) hebben hun eigen partij, net als de (Joodse) Koerden in Irak(7) onder Barzani en de Koerden in Turkije. De Syriërs daarentegen steunden openlijk de PKK-terreur tegen Turkije (onder het moto “de vijand van mijn vijand is mijn vriend”) en brachten zelfs Syrische Koerden naar de grens met Turkije om daar tegen Turkije te kunnen strijden.(8)

Juist om deze linguïstische, culturele, levensbeschouwelijke en historische verschillen denk ik persoonlijk niet dat de Koerden een eenheid kunnen vormen, ook zouden ze op dit moment in de huidige toestand er geen recht op hebben volgens de definitie van de Volkerenbond. Nog los van het feit dat het aantal Koerden in Turkije ongeveer 6,5 miljoen is en dat in de 21 opgeëiste provincies alszijnde “Turks Koerdistan” er in totaal 14,040,868 wonen. Oftewel dat 46,29% (14,040,868 gedeeld door 6,500,000) van de inwoners in Zuidoost-Turkije van Koerdische komaf zijn. In dit extreme geval (waar we ervan uitgaan dat alle Turkse Koerden in het Zuidoosten van Turkije wonen, terwijl dit uiteraard niet het geval is) komen de Turkse Koerden alsnog niet als meerderheid tevoorschijn in het door de PKK geclaimde gebied. Enkele kanttekeningen hierbij zijn dat ruim 1,517,000 Turkse Koerden in İstanbul wonen(9), ver weg van het Zuidoostelijke Anatolie. Het totale aantal inwoners van İstanbul is volgens de TÜİK echter 11,331,964, wat erop neerkomt dat slechts 13,39% van İstanbul bewoond wordt door Turken met een Koerdische achtergrond. Nergens in Turkije komen de Koerden dus als een meerderheid tevoorschijn, terwijl numeriek de meeste Koerden dus in İstanbul resideren.

Als we dan ook nog opmerken dat in steden als (onder andere) Aksaray, Ankara, Kırşehir en Konya er ook enkele honderdduizenden Turken van Koerdische afkomst wonen dan kunnen we veilig stellen dat van die 6,5 miljoen er ongeveer 4 miljoen in het Zuidoosten van Turkije wonen. Wat neerkomt op 28,49% van de aanwezige 14 miljoen mensen in het Zuidoosten van Turkije. Maar niet elke Koerd in Turkije heeft een droom om een “onafhankelijk Koerdistan” te bewerkstelligen. Zelfs als we (alhoewel dit niet zo is) ervan uitgaan dat dit wel het geval is, laten de cijfers zien dat dit niet gebaseerd is op reële cijfers en dat de Turkse Koerden geen numerieke meerderheid vormen in de geclaimde gebieden van Turkije.

De terreurorganisatie PKK beweert dus ten onrechte dat gebieden in Turkije door overwegend Koerden bewoond worden, aangezien de cijfers hierboven dit in zijn geheel van de tafel vegen.

6. Wat vindt u van de acties die de Turkse regering onderneemt tegen de PKK in de huidige crisis?
   How do you feel about the actions the Turkish government takes against the PKK in the present crisis?

Turkije doet op dit moment alles wat het kan op zijn eigen volk te beschermen tegen de wandaden van de PKK, alhoewel er geluiden zijn dat de PKK gebruikt wordt door het huidige regime van Turkije (te weten AKP) om de aandacht van de Turken ergens anders op te vestigen, moeten we wel voor ogen houden dat aan de andere kant de PKK juist alles doet om nog steeds in het nieuws te blijven. Door de recente concessies van Turkije aan de Koerden, is de steun voor een gewapende oplossing dramatisch gedaald. De politieke tak van de PKK (oftewel de DTP) zit zelfs met ongeveer 13 zetels in het Turkse parlement, waardoor er immense investeringen zijn geweest in het Zuidoosten van Turkije. Dit gebied wordt doorgaans gezien als het meest arme gebied van Turkije en ook wonen veel Koerden daar. Net als de DTP kiest ook de AKP ervoor om de economische situatie omhoog te krikken door extra financiële steun. Dit werkte ook al onder de van Koerdische afkomst zijnde president Turgut Özal, ook toen begon de PKK een fel offensief omdat het voelde dat de voedingsbodem waar zij op teren door deze politiek sterk afnam. Ook nu proberen de PKK-leden dit omdat ze doorhebben dat de steun van de Koerden meer uitgaat naar de DTP, AKP en Turkije in zijn algemeen dan de PKK die in ruim 30 jaar nog steeds geen noemenswaardige gebieden hebben kunnen opeisen in geen van de 5 landen alhoewel er wel ruim 39.000 doden zijn gevallen. De huidige tactiek van de PKK om hit-and-run aanvallen uit te voeren en vervolgens naar het bergachtige gebied van Noord-Irak te vluchten, zal door de huidige strenge grenscontroles en luchtaanvallen sterk bemoeilijkt worden zonder het gevaar van burgerslachtoffers daar de Kandil-bergen in de grensstreek onbewoond zijn. Al met al is het een logische en goede actie te noemen van Turkije.

7. Wat vindt u van de acties die de PKK onderneemt in de huidige crisis?
   How do you feel about the actions the PKK takes in the present crisis?

De daden van de PKK vallen in mijn boek, net als bij de Verenigde Staten van Amerika, de Verenigde Naties en de Europese Unie, onder de noemen “terrorisme” wat onder geen enkele omstandigheid is goed te praten. Naast de vele doden (zelfs Nederlandse toeristen) die ze onnodig hebben veroorzaakt, hebben ze ook nog eens buitenlandse landen weten te mengen in dit conflict. Een mooi voorbeeld uit Nederland is het feit dat de PKK tegen de zin van Nederland in, op de Europese en Internationale lijst van terreurorganisaties is gezet. Het waarom is ook voor mij onbekend maar op de één of andere manier geniet de PKK veel aanzien bij de Nederlandse overheid. Nederland was één van de weinige, zo niet enige, dat fel tegen het besluit van de Europese Unie, Verenigde Staten en de Verenigde Naties was om de PKK op de “Terror List” te zetten. Hiermee zouden alle tegoeden van de PKK bevroren worden en leden uitgeleverd moeten worden aan Turkije, waarmee de Europese Unie een verdrag heeft. Nadat dit in 2002 gebeurde veranderde PKK al snel zijn naam in KONGRA-GEL, hiermee konden leden van de PKK onder de naam “KONGRA-GEL” nog steeds hun terroristische activiteiten in Nederland voortzetten. Echter, druk van Duitsland en de Verenigde Staten zorgde ervoor dat na de PKK (op 3 mei 2002) ook KONGRA-GEL op 3 april 2004 werd aangevinkt als terreurgroep en derhalve op de lijst terechtkwam. Omdat Nederland het allemaal overdreven vond, lieten ze het toe dat ook KONGRA-GEL zijn naam veranderde in KADEK. Deze KADEK werd vrij spel geboden in Nederland, en andere landen zoals bijvoorbeeld Grieks-Cyprus en Griekenland. Hierdoor hebben ze een groot netwerk van gelieerde winkels, verenigingen en stichtingen kunnen oprichten, waarmee geld wordt ingezameld. Winkeleigenaren die weigerden mee te werken of de politie dreigden in te schakelen werden systematisch bedreigd en mishandeld door deze KADEK-leden (voorheen PKK). De grote klap voor Nederland kwam op 12 november 2004, slechts enkele maanden nadat ze hadden toegestaan dat de PKK onder de naam KADEK weer operationeel was in Nederland. Omdat de lakse houding van Nederland ervoor had gezorgd dat de PKK al sinds 2002 vrij spel had in eigen land, ontstond er een toeloop van Europese PKK-leden naar Nederland waar zij getraind werden voor de gewapende strijd in Turkije. Dit werd pijnlijk duidelijk voor Nederland toen er in Brabant een groot trainingskamp werd opgerold waar op dat moment ongeveer 50-60 mensen werden getraind. Naar later bekend werd een deel opgeleid als zelfmoordcommando, waarvan Güven Akkuş later op 27 mei 2007 een zelfmoordaanslag in Ankara zou plegen. In het onderzoek bleek dat hij van 1998 tot 2001 in Eindhoven militair was getraind voor de dood als zelfmoordcommando. Na deze klap voor Nederland, werd er besloten tot een algemeen verbod op de PKK en alle daaraan verwante groeperingen zoals KADEK en KONGRA-GEL, waarna de groepering nogmaals de naam PKK aannam. Helaas voor de ongeveer 69 Turken in Ankara op 27 mei 2007, kwam deze maatregel veel en veel te laat. Na dit verbod zijn de activiteiten van de PKK meer in de ondergrond terechtgekomen, omdat het netwerk dat ze inmiddels hadden opgebouwd te machtig was om op te rollen. Ook stelt Nederland op dit moment de prioriteit aan andere terreurorganisaties zoals Al-Qaida. De PKK-activiteiten in Nederland bestaan dus vooral uit het trainen van zelfmoordcommando-eenheden en guerrillastrijders alsmede het geven van financiële steun aan de PKK. Dat geld wordt verdiend door de drugshandel in Nederland die grotendeels in hun handen is, alsmede de afpersing van Turkse en Koerdische winkeliers. Al met al zijn de daden van de PKK volkomen fout, simpelweg omdat geweld alleen maar zorgt voor haat tussen twee bevolkingsgroepen die al sinds meer dan 1000 jaar in vrede samenleefden.

8. Vindt u dat het Koerdse gebied bij Turkije hoort, buiten het feit dat het gebied binnen de landsgrenzen van Turkije valt.
   Do you think that the Kurdish area is part of Turkey, not taken in account that the area is situated within the Turkish boundaries? 

Zoals ik hierboven heb aangegeven hoort het gebied waar Koerden wonen zowel geografisch als sociaal-politiek als cultureel-maatschappelijk bij Turkije. Nergens in Turkije vormen Koerden een meerderheid, laat staan een absolute meerderheid. Hiernaast is de cultuur en versmelting in de afgelopen 1000 jaar zo ver gevorderd dat er sprake is van een algemene cultuur die tegenwoordig geldt als “de Anatolische cultuur”. Ook spreken de meeste Koerden veelal beter Turks dan Zaza (of Sorani of Kırmancı), waardoor ze meer banden hebben met Turkije dan de PKK (die zoals gezegd naar schatting maar 5000 leden heeft).

9. Hoe zouden de Turken de Koerden kunnen dwingen volgens de Turkse regels te leven?
   How could the Turks force the Kurds to live by their rules?

De Turken hoeven de Koerden niet te dwingen volgens de Turkse regels, daar is geen spraken van. In Turkije wordt er geleefd krachtens de Turkse Grondwet waarin letterlijk staat dat “elke inwoner van Turkije en elk persoon met een binding met Turkije hierna genoemd zal worden als ‘Turk’”. Even verder staat er: “Elke ‘Turk’ heeft evenveel rechten en plichten”, er is dus een zekere nadruk op culturele binding en geografische positie. De naam “Turk” komt in de grondwet dus slechts voor als een politieke term die gebruikt wordt voor elke inwoner van Turkije en iedereen die er een binding mee heeft. Er wordt met geen woord gerept over etniciteit en/of andere voorwaarden, een Nederlander die een binding voelt met Turkije en zich daar vestigt, heeft in principe dus evenveel rechten als een autochtone Turk. De Turken in Turkije hebben dus evenveel rechten en plichten en kunnen leven zoals zij willen, zolang zij daarbij de grondwet niet overtreden en/of schenden. Niemand zal daarbij gedwongen worden, met uitzondering van terroristen.

10. Hoe zou u de kenmerken van het Turkse volk willen omschrijven? En die van het Koerdse volk?
    How would you describe the characteristics of the Turkish people? And that of the Kurdish people?

Uiterlijk en innerlijk zijn de Turken en Koerden in die honderden jaren dermate gemengd dat onderscheid praktisch onmogelijk is. Turkse en Koerdische namen worden gemengd gebruikt en de oorsprong is niet meer duidelijk, Turken van Koerdische komaf hebben Turkse namen en andersom. Uiterlijk is er alleen sprake van een “Oost-Anatolisch” uiterlijk waarbij geen onderscheid wordt gemaakt naar etniciteit. Mensen uit het oosten zijn meester donkerder van kleur (huidskleur, haarkleur en ogen) dan mensen uit het westen van Turkije. Wel is er een duidelijk onderscheid tussen de Koerden in Irak en die in Turkije, alsmede de Iraanse Koerden. Allemaal zijn ze door eeuwenlange interactie met de lokale heersers gemengd met de desbetreffende heersende elite, waarbij hun gezamenlijke taal, geschiedenis en cultuur per regio verschilt en meer gemeen heeft met het land waar zij wonen dan het “Koerdische” volk.

11. Hoe voorziet u de toekomst voor de Koerden?
    How do you foresee the future of the Kurds?

De toekomst voor de Koerden in Turkije zal er waarschijnlijk (en hopelijk) één zijn zoals de Friezen in Nederland en de Lazen-Çerkezen-Tataren-Thraciers-Turkmenen in Turkije; alhoewel bekend met de eigen historie en achtergrond, voelt men een groot samenhorigheid met de overige inwoners in het land. Iedereen spreekt vloeiend Turks en in zijn eigen omgeving eventueel een andere taal die netjes gevolgd wordt in een willekeurig buurthuis of ander cursuscentrum. Ook wordt terreur afgezworen in elke vorm en wordt de economie van Turkije in elk gebied samengetrokken zodat de verschillen tussen arm en rijk steeds kleiner en kleiner zullen worden.

De Koerden in Irak zullen waarschijnlijk wel profiteren van een eigen staat, maar dan één dat terreur, extreemnationalisme en fascisme afzweert en een voorbeeldig buurland van Turkije wordt. Mede omdat alle handelslijnen over Turkije moeten gaan, net als alle olie- en gasvoorzieningen. De Koerden in Syrië en Iran zullen waarschijnlijk nog het meest lijden doordat het regime in die landen ondemocratisch en dictatoriaal van aard is, dit geld overigens ook voor Armenië en in veel mindere mate voor Azerbeidzjan.

Armand Sağ

23 januari 2008

© Armand Sağ 2008